Trong các phương pháp nhiệt luyện không thể không kể đến TÔI THÉP. Vậy tôi thép là gì? mục đích và các hình thức tôi thép như thế nào? Hãy cùng Tân Quang tìm hiểu trong bài viết này nhé.
Tôi thép là gì?
Tôi thép là phương pháp nung nóng thép lên cao quá nhiệt độ tới hạn để làm xuất hiện tổ chức Austenit giữ nhiệt. Rồi làm nguội nhanh thích hợp để austenit chuyển thành mactenxit hay các tổ chức không ổn định khác với độ cứng cao.
Trong ngành luyện kim, sự tôi sẽ làm tăng rất nhiều độ cứng của thép bởi matstenit khi làm nguội nhanh thép khi đang ở trạng thái cùng tích, nhiệt độ mà ở đó auxtenit không ổn định.
Trong thép hợp kim với niken và mangan thì điểm cùng tích sẽ thấp đáng kể, nhưng lại cản trở việc chuyển pha về trạng thái tương tự. Nếu việc tôi được thực hiện ở nhiệt độ thấp sẽ rất dễ dàng ứng dụng vào thực tế.
Thép gió thường được bổ sung thêm wolfram, nhằm cản trở quá trình chuyển pha và làm sai lệch tốc độ làm nguội của vật liệu và tăng thêm rất nhiều tính tôi của thép gió. Thậm chí cả khi làm nguội thép trong không khí cũng tạo được một hiệu quả tốt.
Sau quá trình tôi, độ cứng của thép tăng lên đáng kể. Vì vậy, trong quá trình sản xuất để tăng độ cứng và tính chống mài mòn của thép người ta cần dùng đến công nghệ tôi.
Mục đích tôi thép
Đạt độ cứng của thép sau đó kết hợp với ram thích hợp để:
- Nâng cao độ cứng và tính chống mài mòn
- Nâng cao sức bền và sức chịu tải của vật liệu thép
Hình thức tôi thép
Có hai hình thức tôi là: tôi xuyên tâm và tôi mặt ngoài.
Tôi xuyên tâm
- Chọn nhiệt độ để tôi thép theo thành phần cacbon trên giản đồ:
- Thép trước cùng tích, thép sau cùng tích:
- Giữ nhiệt và làm nguội nhanh hợp lý (làm nguội trong nhiều môi trường khác nhau). Chi tiết cứng cả trong lẫn ngoài. Để đánh giá hiệu quả của các phương pháp tôi người ta đưa vào chỉ tiêu độ thấm tôi.
Tôi mặt ngoài
Tôi mặt ngoài thực hiện bằng cách nung nhanh và làm nguội lớp mặt ngoài của chi tiết. Bề mặt chi tiết sau khi tôi có độ cứng cao còn phần lõi vẫn mềm và dẻo. Tôi mặt ngoài thường dùng để tôi bánh răng, các trục truyền động xoắn. Các phương pháp tôi mặt ngoài thường được sử dụng:
- Tôi cao tần: là sử dụng dòng điện xoay chiều có tần số cao để nung nhanh bề mặt ngoài của chi tiết.
- Tôi bằng ngọn lửa ôxy – axêtylen:
Nung nhanh chi tiết bằng ngọn lửa ôxy – axêtylen để bề mặt đạt đến nhiệt độ tới hạn A3 và làm nguội nhanh trong nước hay dung dịch hóa chất.
Tôi là một trong những phương pháp nhiệt luyện. Ngoài phương pháp tôi thép còn có một số phương pháp khác như ủ thép, thường hóa và ram thép:
Ủ thép
- Làm giảm độ cứng để dễ tiến hành gia công cắt.
- Làm tăng độ dẻo để dễ tiến hành rập, cán và kéo thép ở trạng thái nguội.
- Làm giảm hay làm mất ứng suất bên trong sau gia công cơ khí và đúc,hàn.
- Làm nhỏ hạt thép
Thường hóa
- Đạt độ cứng thích hợp để gia công cắt đối với thép cacbon thấp (£ 0,25%)
- Làm nhỏ xementit để chuẩn bị cho nhiệt luyện cuối cùng.
- Làm mất xementit II ở dạng lưới của thép
- Khử ứng suất trong thép do gia công áp lực.
Ram thép
Ram làm giảm hoặc làm mất các ứng suất dư sau khi tôi đến mức cần thiết để đáp ứng điều kiện làm việc lâu dài của sản phẩm cơ khí mà vẫn duy trì cơ tính sau khi tôi.
Trên đây là một số thông tin bạn có thể tham khảo khi tìm hiểu về khái niệm tôi thép là gì? Hi vọng bài viết đã mang đến những thông tin hữu ích cho bạn.
